Próchnica to przewlekła choroba zakaźna, która dotyka nie tylko dorosłych. Pierwsze stadia próchnicy można coraz częściej zaobserwować także u dzieci i młodzieży. Nieleczona może prowadzić do wielu groźnych powikłań. Jakie są etapy powstawania próchnicy zębów? Jakie sygnały świadczą o tym, że należy jak najszybciej umówić się na wizytę do stomatologa? Podpowiadamy!
Jak rozpoznać próchnicę zębów?
Próchnica nie od razu daje charakterystyczne objawy. Czarne ubytki i ból utrudniający normalne funkcjonowanie pojawiają się zdecydowanie później, kiedy konieczne jest już borowanie, czyli usunięcie zainfekowanej tkanki zęba za pomocą wiertła dentystycznego, a niekiedy także leczenie endodontyczne zwane także kanałowym. Pierwsze sygnały ostrzegawcze świadczące o rozwijającym się stanie chorobowym to m.in. nadwrażliwość na zimne, ciepłe, słodkie lub kwaśne pokarmy oraz napoje, zmiana koloru zębów i nieprzyjemny zapach z ust. Próchnica może się pojawić na gładkich powierzchniach zębów, a także w bruzdach i zagłębieniach. Sposób leczenia choroby jest uzależniony od wielkości ubytku oraz miejsca, w którym się znajduje. Próchnica bardzo często pojawia się nie tylko na powierzchniach żujących, ale także w przestrzeniach międzyzębowych, do których trudno jest dotrzeć szczoteczką (dlatego nie wolno zapominać o nitkowaniu).
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat próchniczy zębów, między innymi o objawach i leczeniu, to możesz zajrzeć do artykułu: Próchnica zębów – przyczyny, objawy i leczenie
Próchnica – 4 etapy prowadzące do nieodwracalnego uszkodzenia zęba
Próchnica początkowa
Resztki pokarmowe łączą się w jamie ustnej ze śliną i oblepiają zęby, tworząc płytkę nazębną. To bezbarwna lub lekko żółtawa warstwa bakterii odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy. Aby zapobiec rozwojowi próchnicy na tym etapie i nie dopuścić do demineralizacji szkliwa, należy regularnie usuwać płytkę nazębną za pomocą szczoteczki do zębów, nici dentystycznej i płynów do płukania jamy ustnej.
Próchnica w szkliwie
Jeżeli zmiany nie zostaną zatrzymane, może dojść do osłabienia szkliwa. Bakterie bytujące na zębach odżywiają się cukrem, a następnie wydzielają kwasy organiczne. Choć szkliwo to najtwardsza tkanka w naszym organizmie, nawet ona pod wpływem działania niektórych substancji może ulec uszkodzeniu. Traci wówczas zdolność do naturalnej remineralizacji. Na tym etapie powstawania próchnicy na zębach pojawiają się białe przebarwienia, które świadczą o braku jednego z najważniejszych materiałów budulcowych kości i zębów, czyli wapnia. To znak, że trzeba niezwłocznie umówić się na wizytę w gabinecie stomatologicznym. Wówczas mamy szansę zatrzymać zmiany próchnicze bez nadmiernej ingerencji w tkanki.
Próchnica w zębinie
Zębina to tkanka znajdująca się bezpośrednio pod szkliwem. Jeżeli kwasy wnikną tak głęboko, to na powierzchni zęba zaczynają pojawiać się charakterystyczne czarne ubytki. Może także pojawić się ból (ale jeszcze niezbyt silny). Leczenie próchnicy na tym etapie polega na usunięciu zainfekowanych tkanek, podaniu leku i założeniu wypełnienia.
Próchnica w miazdze zęba
Miazga zęba to silnie unerwiona i unaczyniona tkanka, która wypełnia komorę oraz kanały zębowe. Gdy kwasy organiczne wytwarzane przez bakterie dotrą do tego miejsca, pojawia się ostry, niekiedy trudny do wytrzymania ból. Na tym etapie próchnicy nierzadko jedynym sposobem na uratowanie zęba jest leczenie endodontyczne polegające na oczyszczeniu kanałów oraz komory zęba z zainfekowanych tkanek.
Jak zmniejszyć ryzyko pojawienia się próchnicy?
Regularnie odwiedzając dentystę.
Pierwsze etapy powstawania próchnicy łatwo przeoczyć. Dlatego tak ważna jest systematyczna kontrola uzębienia. Każda osoba dorosła powinna pojawić się w gabinecie stomatologicznym przynajmniej raz w roku: aby wykonać higienizację zębów i rutynowy przegląd. Dzięki temu można szybko zauważyć pierwsze zmiany i im zapobiec.
Przestrzegając podstawowych zasad higieny jamy ustnej, czyli:
- szczotkując zęby przynajmniej dwa razy dziennie (rano i wieczorem), a najlepiej po każdym posiłku;
- oczyszczając przestrzenie międzyzębowe za pomocą nici dentystycznej;
- stosując specjalistyczne płyny do płukania jamy ustnej.
Unikając spożywania produktów, które mogą przyczynić się do rozwoju próchnicy (głównie takich, które zawierają cukry proste).
Ograniczając używki (przede wszystkim palenie papierosów).
Przestrzegając zróżnicowanej diety i dostarczać zębom niezbędnych składników odżywczych.
