Ósemki, czyli tak zwane zęby mądrości utraciły swoją pierwotną funkcję, przez co stały się mniej praktyczne. Wraz z ewolucją, szczęka człowieka uległa zmniejszeniu, co jednak nie doprowadziło do redukcji liczby zębów. W rezultacie, wyrastające zęby mądrości mogą przysporzyć nie lada problemów. Czy to jednak oznacza, że zawsze trzeba decydować się na ich usunięcie?
Zęby mądrości — kiedy należy usunąć?
Usuwanie ósemek to temat, który budzi wiele kontrowersji i wątpliwości. Decyzja o usunięciu zębów mądrości powinna być bowiem podejmowana indywidualnie, biorąc pod uwagę różne czynniki, takie jak stan zdrowia pacjenta, ułożenie zębów oraz inne doskwierające problemy. W opinii specjalistów, jeśli pojawienie się ósemek nie sprawia nam żadnych problemów, nie ma konieczności ich ekstrakcji.
Często zdarza się, że ósemki po prostu nie mieszczą się w tej szczęce, uciskając na pozostałe zęby, co może prowadzić do ich przemieszczania. Ponadto często zdarza się, że ósemki nie wyrzynają się w pełni — mowa tutaj o tzw. zębie zatrzymanym, który tkwi częściowo lub całkowicie w dziąśle.
Przyczyną tego stanu rzeczy może być niewłaściwe ułożenie ósemek w kości. Często wiąże się to z silnym bólem stawu skroniowo-żuchwowego, bólem głowy i stanami zapalnymi, wynikającymi z gromadzenia bakterii i resztek pożywienia pod dziąsłem. W takich sytuacjach ekstrakcja zębów mądrości jest wykonywana jako środek zapobiegawczy, eliminując potencjalne miejsca powstawania torbieli, ryzyka złamań żuchwy czy resorpcji sąsiednich zębów. Kwalifikują się do usunięcia również ósemki z objawami próchnicy.
Zęby mądrości znajdują się w głębi szczęki, dlatego też trudno zadbać o ich odpowiednią higienę. W rezultacie są one bardziej podatne na rozwój bakterii i stanów zapalnych. Ich trudna lokalizacja sprawia, że prawidłowe leczenie również jest wyzwaniem, dlatego w niektórych przypadkach ekstrakcja jest najlepszym rozwiązaniem.
Warto również pamiętać, że choć wyrywanie ósemek jest powszechnie stosowanym zabiegiem stomatologicznym, jest to trudny zabieg obarczony ryzykiem powikłań. Usunięcie ósemki może wiązać się z bólem, obrzękiem i szczękościskiem.
Na ekstrakcję zębów mądrości można się zdecydować, gdy:
- Ósemka uciska na sąsiednie zęby, sprawiając ból.
- Ząb mądrości tkwi w części lub w całości w dziąśle.
- Pojawia się próchnica.
- Pojawia się doskwierający ból spowodowany procesem wyrzynania i tym samym problem z prawidłowym zgryzem oraz ryzyko wystąpienia stanów zapalnych.
Czy zatrzymane ósemki trzeba usuwać?
Zatrzymane zęby mądrości często prowadzą do bólu i dyskomfortu, zwłaszcza gdy próbują wyrastać, ale brakuje im miejsca. Poza tym, zęby mądrości, które nie wyrastają prawidłowo, mogą stwarzać warunki sprzyjające infekcjom. Kieszenie dziąsłowe, które się tworzą wokół zatrzymanych ósemek, stanowią idealne miejsce do rozwijania się bakterii.
Zatrzymane ósemki wywierają też wpływ na sąsiadujące zęby. Nacisk może prowadzić do przemieszczania się zębów, deformacji zgryzu, a nawet problemów ortodontycznych. Ponadto zatrzymane ósemki mogą sprzyjać tworzeniu się torbieli, co stanowi poważne zagrożenie dla ogólnego zdrowia jamy ustnej.
Dlatego też tak ważne są regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym. W celach diagnostycznych stosuje się różne metody, w tym zdjęcia rentgenowskie, które umożliwiają dokładne zobrazowanie struktury zębów mądrości i ich położenia. Wykonywane są także badania kliniczne, które obejmują ocenę stanu dziąseł, kąta wyrastania zęba oraz jego potencjalnego wpływu na otaczające tkanki.
W przypadku konieczności usunięcia zatrzymanej ósemki stomatolog zazwyczaj decyduje się na procedurę chirurgiczną tj. ekstrakcję. W niektórych trudniejszych przypadkach może być wykorzystywana nawigacja chirurgiczna, oparta na nowoczesnych technologiach, takich jak komputerowa tomografia stożkowa (CBCT).
Bardzo ważna jest wówczas także opieka pooperacyjna. Pacjentowi zazwyczaj zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego, stosowanie zimnych okładów w celu zminimalizowania obrzęku, regularne przyjmowanie przepisanych leków przeciwbólowych oraz staranną higienę jamy ustnej. Regularne wizyty kontrolne u stomatologa są również istotne, aby monitorować proces gojenia i wykrywać ewentualne powikłania.
Czy ósemki trzeba usuwać chirurgicznie?
Ewentualne usuwanie ósemek poprzedza przeprowadzenie dokładnych warunków anatomicznych za pomocą różnych badań, takich jak zdjęcia pantomograficzne, tomografia stożkowa i badania krwi w celu sprawdzenia funkcji układu krzepnięcia. Zabieg może odbyć się w znieczuleniu miejscowym, eliminując większość doznań bolesnych. W przypadkach trudnych może być rozważana również narkoza.
Usuwanie ósemek może przybierać różne formy. Czasami wystarczy standardowa procedura, innym razem konieczne są bardziej zaawansowane manipulacje. W takich sytuacjach chirurg może podjąć dodatkowe kroki, takie jak dłutowanie czy uzyskiwanie dodatkowego dostępu do zęba. Czas trwania zabiegu zależy od różnych czynników, takich jak liczba usuwanych zębów, warunki anatomiczne, doświadczenie chirurga i ewentualne dodatkowe procedury.
Zabieg ekstrakcji zęba mądrości, zwłaszcza trzeciego trzonowego, odbywa się w znieczuleniu miejscowym. Pomimo tego, że jest to minimalnie inwazyjny zabieg, pacjent może odczuwać nacisk na usuwany ząb i przylegające tkanki.
Szwy usuwane są po około tygodniu. Należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza odnośnie do diety i unikania używek w pierwszych dniach po zabiegu. Warto dodać, że ekstrakcja zęba mądrości ze szczęki jest często mniej skomplikowana niż w przypadku żuchwy.
Czy trzeba usuwać ósemki do aparatu ortodontycznego?
W niektórych przypadkach leczenie ortodontyczne może wymagać usunięcia wybranych zębów, w tym także ósemek. Ostateczna decyzja należy do ortodonty, który podejmuje ją na podstawie wyników badań. Osoby przystępujące do leczenia ortodontycznego nie powinny jednak odgórnie zakładać, że usunięcie ósemek będzie konieczne. W dzisiejszych czasach ortodonci korzystają z najróżniejszych narzędzi i technologii, dzięki którym można uniknąć ekstrakcji zębów.
Istnieje kilka scenariuszy, które mogą wymagać ekstrakcji ósemek przy planowanym leczeniu ortodontycznym. Mowa tutaj np. o sytuacji, gdy zęby mądrości są dotknięte poważnym uszkodzeniem, a ich leczenie nie jest możliwe. To samo dotyczy przypadku tzw. zatrzymanych zębów, które nie rozwijają się prawidłowo i często blokują się w dziąśle, stwarzając ryzyko wystąpienia stanów zapalnych.
W sytuacji, gdy ósemki nie mieszczą się w łuku zębowym i wpływają negatywnie na inne aspekty zgryzu, ich usunięcie także może być nieuniknione. W niektórych przypadkach jest to jedyny sposób na osiągnięcie pożądanych rezultatów w leczeniu ortodontycznym.
Decyzja o usunięciu zębów mądrości nie jest zawsze w rękach ortodonty, ale również stomatologa. Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego zęby pacjenta muszą zostać poddane leczeniu stomatologicznemu. Okres rekonwalescencji po ekstrakcji ósemek zazwyczaj wynosi około dwóch tygodni, co pozwala na bezpieczne założenie aparatu ortodontycznego lub tzw. gumek separacyjnych, jeśli są one wymagane przed zamocowaniem aparatu.
Pod względem technicznym nie ma przeszkód, aby usunąć zęby mądrości w trakcie leczenia ortodontycznego. W związku z tym wielu ortodontów unika pośpiechu w kwestii ekstrakcji zębów. Wyrwanie zęba, zwłaszcza zdrowego, jest dla pacjenta doświadczeniem bardzo nieprzyjemnym, dlatego zawsze traktowane jest jako ostateczność.
